LÝ LUẬN     VĂN HỌC     BÌNH LUẬN     PHỎNG VẤN     VỤ ÁN LIÊN QUAN     NHÓM ĐÀLẠT    TIỂU SỬ

"Sau mấy chục năm được nhà trường xã hội chủ nghĩa trau dồi bao nhiêu tri thức về khoa học tự nhiên, về triết học Mác-Lê, về chính trị ... thì bây giờ các chi bộ lại không còn coi chúng tôi là thành phần công nông gần đảng nữa mà chuyển thành tầng lớp trí thức tiểu tư sản bấp bênh ! Trở thành kỹ sư, tiến sĩ, giáo sư ... thì lại xa đảng hơn lúc chưa đi học !. Nghĩa là trên thực tế thì chất Đảng ngược chiều với chất trí thức ! Đó là điều nghịch lý".....Dắt Tay Nhau, Đi Dưới Tấm Biển Chỉ Đường của Trí Tuệ - Hà Sĩ Phu 1988

"Khẳng định vai trò quyết định của tự do và phát triển không có nghĩa là khi có hai điều kiện ấy thì tự khắc sẽ có Bình đẳng và Bác ái mà không cần đến hoạt động khuyến thiện và nỗ lực tranh đấu của con người. Không thể lấy khát vọng thay cho qui luật, nhưng khát vọng đúng sẽ xúc tiến nhanh qui luật...." Đôi Điều Suy Nghĩ của Một Công Dân - Hà Sĩ Phu 1993

"Mọi hoạt động Tranh đấu của con người từ cổ chí kim , không có gì ra ngoài ý nghĩa của chữ QUYỀN CON NGƯỜI. "Quyền Con người" ngày nay đã trở thành vấn đề toàn cầu không nước nào có thể lẩn tránh, điều ấy đánh dấu một bước trưởng thành khổng lồ của văn minh nhân loại. Ở đâu có áp bức bất công, ở đâu con người bị đối xử phi lý đều có thể tìm nơi "Quyền Con Người" một điểm tựa để tranh đấu, ít nhất cũng là điểm tựa tinh thần. Mặt khác. từ ánh sáng chung nhất về "Quyền Con Người", con người có thể nhìn lại những trào lưu Tranh đấu của mình một cách có cơ sở khách quan, khoa học và sáng suốt hơn..." Chia Tay Ý Thức Hệ - Hà Sĩ Phu 1995

Bài Viết Mới


Vĩnh biệt nhà văn hóa, học giả Nguyễn Kiến Giang

Hà Sĩ Phu

NguyenKienGiangSáng 2-12-2013 đã ngừng đập trái tim một con người Việt Nam, một trí thức mà cuộc đời in đậm dấu ấn từng giai đoạn của xã hội Việt Nam từ 1945 tới nay.
Nguyễn Kiến Giang sinh ngày 22 tháng 1 năm 1931 tại Quảng Bình, bên dòng sông Kiến Giang quê ông. Mười bốn tuổi đã tham gia Việt Minh và trở thành Cộng sản, sau đó thành huyện ủy viên rồi tỉnh ủy viên. Sau chiến tranh chống Pháp ông trải qua chức Phó Giám đốc nhà xuất bản Sự thật ở Hà Nội rồi được cử đi học trường đảng cao cấp tại Liên Xô nhưng bị gọi về nước sau khi có nghị quyết 9 chống chủ nghĩa Xét lại.
Do có tư tưởng tiến bộ, khác với Đảng của ông, ông bị hai lần can án. Lần thứ nhất (1967-1976) vì “tội Xét lại chống Đảng” với 6 năm tống giam và 3 năm quản chế không qua xét xử. Lần thứ hai (1996) bị ra tòa cùng với Lê Hồng Hà và Hà Sĩ Phu về tội “làm lộ bí mật nhà nước”.
Tuy có giai đoạn làm cán bộ chính trị, song tâm huyết và dấu ấn của ông để lại cho đời thuần là những sản phẩm của tư duy trong các tác phẩm, các bài viết. Những lĩnh vực nghiên cứu của ông trải rộng từ chính trị, triết học, sang lịch sử, kinh tế, văn hóa, Nho giáo - tôn giáo và tâm linh, nông dân và nông nghiệp… Ông đọc nhiều nhưng không tầm chương trích cú mà luôn nổi bật bằng một phong cách tư duy độc lập, tiên phong.
Từ 23 năm trước, đầu năm 1990, khi “bàn về sự lãnh đạo của Đảng” ông đã thẳng thắn yêu cầu phải bỏ Điều 4 trong Hiến pháp, quả là một đề xuất đi trước xã hội. Tuy vậy, là một đảng viên khi mới 14 tuổi (!), việc từ bỏ một quá khứ dấn thân quá dài cho một lý tưởng không hề đơn giản, khiến nhiều người chúng ta thấy cần phải bàn thêm. Năm 2004 ông đã trả lời đài BBC: “Trước đây tôi để chủ nghĩa Mác Lênin lên đầu và coi là giá trị lớn nhất, giá trị cao nhất của tư tưởng loài người và tôi bị cái vòng kim cô của chủ nghĩa Mác Lênin xiết chặt đầu tôi lại. Bây giờ tôi làm một việc khác, tức là tôi đặt bàn thờ chủ nghĩa Mác Lênin sang một bên, chứ không đặt lên đầu tôi nữa, tức là ngang với những nhà tư tưởng lớn của loài người như Rousseau, Robespierre, Montesquieu, v.v. Tôi coi mỗi nhà tư tưởng đều có đóng góp của mình vào trong tiến triển của tư tưởng loài người cả” (!).
Mặc dù bị kết án chính trị, song Nguyễn Kiến Giang chủ yếu không phải là một người dấn thân chính trị như Hoàng Minh Chính, như Trần Độ…, ông là một cây tư duy độc lập, một nhân cách độc lập, dâng hiến cho xã hội những hiểu biết và nhận định nghiêm túc, bình tĩnh, dũng cảm, sắc bén, công bằng của một bộ óc, một tấm lòng mà đời sau vẫn có thể tham khảo và thấy hữu ích. Chính vì không bị lôi cuốn để thuộc hẳn một phe phái nào, vì tuy vẫn gắn với từng biến động của thời cuộc nhưng không hề lên gân, ông cũng cam chịu những hạn chế nhất định của hoàn cảnh… nên ông là tấm gương phản chiếu khá đầy đủ những tâm trạng, tình huống, số phận phức tạp và cay đắng của một trí thức điển hình giữa trận phong ba của Chân lý và Nhận thức có một không hai trong lịch sử dân tộc. Vượt lên trên hết vẫn giữ bền một nhân cách.
Ở tuổi 83, ông từ biệt một đất nước mà vì nó ông đã vắt kiệt suy tư của mình. Xin được cùng với trang Bauxite Việt Nam, tiễn đưa ông về cõi Vĩnh hằng với niềm tiếc thương và quý trọng.
H. S. P. (chiều 2-12-2013)
Tác giả gửi trực tiếp cho BVN.
Tác phẩm tiêu biểu của Nguyễn Kiến Giang (còn ký tên dưới một số bút hiệu khác như Lương Dân, Lê Diên, Lê Minh Tuệ...)
Sách

  • Về giai cấp tư sản Việt Nam (viết chung với Minh Tranh, nhà xuất bản Sự thật, 1959)
  • Phác qua tình hình ruộng đất và đời sống nông dân trước Cách mạng tháng Tám (nhà xuất bản Sự thật, 1959)
  • Việt Nam năm đầu tiên sau Cách mạng tháng Tám (nhà xuất bản Sự thật, 1961)
  • Tuyển tập Nguyễn Kiến Giang (nhà xuất bản Trăm Hoa, 1993)

Cùng viết với Nguyễn Khắc Viện:

  • Liên Xô 70 năm trên đường khai phá (1987)
  • Cách mạng 1789 và chúng ta (1989)

Bài báo

  • “Đi tìm cách tiếp cận bản tính gốc người Việt”
  • “Một cuộc chiến chống lại ‘phi lý tính’”
  • “Nên đặt vấn đề Nho giáo như thế nào?”
  • “Khủng hoảng và lối ra”
  • “Thử dò tìm một cách tiếp cận mới đối với thế giới hiện đại”
  • “Một quan niệm về hiện đại hóa ở Việt Nam”
  • “Đời sống tâm linh và ý thức tôn giáo”
  • “Từ Duy tân đến Đổi mới”
  • “Nhìn nhận thực trạng văn hóa Việt Nam hiện nay”
  • “Công bằng xã hội và kinh tế”
  • “Suy tư 90 – Nhìn lại quá trình du nhập chủ nghĩa Mác - Lênin vào Việt Nam”

 

 


LÝ LUẬN    VĂN HỌC    BÌNH LUẬN    PHỎNG VẤN    VỤ ÁN LIÊN QUAN    NHÓM ĐÀLẠT    TIỂU SỬ