Vì sao tôi gọi Cù Huy Hà Vũ là anh hùng ?
Hà Sĩ Phu
http://www.boxitvn.net/bai/18488
Trong chùm
Câu đối Tết Tân Mão vừa qua, tôi có một Câu đối tặng cặp Luật sư
Dương Hà-Hà Vũ như sau:
河
宇 暴 直 無 憂 , 可 以 英 雄 氣 節
!
陽 河 忠 貞 有 律 , 欲 成
淑 女 心 肝 !
(
Hà Vũ bộc trực vô ưu, khả dĩ
Anh hùng khí tiết !
Dương Hà
trung trinh hữu luật, dục thành Thục nữ
tâm can !)
Sau khi Câu
đối ấy xuất hiện trên trang Bauxite, nhiều bạn bè gặp tôi đặt
những câu hỏi thân tình:
- Chuyện Cù
Huy Hà Vũ liên quan gì đến Tết mà ông đưa vào Câu đối Tết?
- Trong Câu
đối có 2 chữ cần xem lại nên viết thế nào cho đúng :
Hà Vũ thì viết
河
武
hay
河
宇
?
thục nữ thì viết
熟
女
hay
淑
女
?
- Dùng chữ
“Anh hùng” cho Cù Huy Hà Vũ có sớm quá chăng, có phải vì Hà Vũ
đã giúp ông khiếu nại vụ cắt điện thoại năm 2010 không?
Hoá ra bạn
bè quan tâm đến việc này kỹ càng đến thế, những câu hỏi có tầm
hiểu biết ấy khiến tôi biết ơn, pha chút giật mình vì cảm động.
Hôm nay, còn 10 ngày nữa Cù Huy Hà Vũ sẽ ra Toà, xin nhờ trang
Bauxite gửi mấy dòng tâm sự này đến gia đình và cá nhân người
Luật sư sắp đến giờ “ra trận” .
1/ Về
câu hỏi thứ nhất, câu đối tặng Hà Vũ liên quan gì đến Tết?
Bản thân đã
trải một cái Tết trong tù, tôi biết. Một mình trong 4 bức tường
yên tĩnh, người bị giam thèm từng tiếng động, từng hơi thở của
cuộc sống đời thường. Bị tách khỏi cái nhân quần ồn ã, đa sự ,
bị cô đơn tuyệt đối mới thấy nhớ, thấy thèm cuộc sống nhân gian.
Đặc biệt đến ngày giỗ, ngày Tết, nhớ nhà đến nôn nao, cứ cố hình
dung giờ này vợ con mình đang làm gì, từng người thân của mình
đang làm gì , xã hội đang vần chuyển ra sao? Một mẩu tin, một
lời thăm hỏi từ ngoài vọng được vào tai sao mà quý thế, ồ thế là
cuộc đời vẫn nhớ đến mình. Cái dây nối với cuộc đời như nguồn
năng lượng đem lại sinh khí cho người bị giam giống như sợi
“giây rốn” truyền từng giọt máu của mẹ cho cái thai nhi bị nằm
kín trong bọc vậy. Tôi hình dung một trí thức như Hà Vũ nếu nhận
được Câu đối về mình vào đúng ngày Tết chắc thấy ấm lòng lắm.
Thế là tôi viết.
2/ Về
mấy chữ trong Câu đối.
Hà Vũ là
tên riêng, tôi viết chữ Vũ
武
theo thói quen thường
thấy. Nhưng đọc lại một bài trả lời phỏng vấn của Hà Vũ, rằng cụ
Huy Cận dùng chữ Vũ
宇
là Vũ trụ (như một cảm
hứng thơ chủ đạo, trong bài Vũ trụ ca), tôi đã sửa chữ
武 thành chữ
宇.
Về luật sư
Dương Hà, tôi cảm phục chị ở chỗ đã dùng lý trí để vượt qua “nhi
nữ thường tình” , khi nghe tin người ta nói chồng mình có “quan
hệ bất chính” với một phụ nữ khác
chị đã không mắc mưu, chẳng
những xử lý chững chạc trong quan hệ mà còn tiếp tục xử lý nỗi
oan trái của chồng trên cơ sở luật pháp minh bạch, với tư cách
một nữ luật sư. Vì thế trong từ Thục nữ tôi dùng chữ
熟
với nghĩa bóng là chín
chắn, kỹ càng, sâu sắc, chứ không dùng chữ Thục
淑
vốn nghiêng về ý hiền
lành, nhân hậu của phụ nữ. Song nghĩ lại thấy nên dùng
chữ thông dụng, tôi đã sửa lại
dùng chữ
淑 , tạm bằng lòng như vậy
3/
Đáng bàn hơn cả là câu thứ ba, về hai chữ Anh hùng
英雄
tôi tặng cho Hà Vũ,
có phải để trả ơn người đã giúp mình trong khiếu kiện hay
không ?.
Trước hết
xin nhắc lại chút quan hệ riêng, vì đã có bạn đề cập và một số
anh em khác cũng đã biết.
Ngoài
quan hệ là người đồng cảnh (chỉ vì lên tiếng để trả món nợ đời
của cái thân trí thức mà sa vòng tù tội), tôi và Hà Vũ còn có
thêm vài duyên nợ. Bị cắt hết các cáp điện thoại và Internet,
tôi được Luật sư Vũ cố vấn trong việc khiếu nại sao cho đúng
luật. Việc nhỏ thế thôi mà Vũ tận tình chỉ bảo tôi từng động tác,
sau khi khiếu nại mà không được trả lời thì chính Vũ giục tôi nên
làm đơn khiếu kiện để đòi cho được “quyền hưởng dịch vụ thông
tin” chính đáng của mình, nhưng tôi biết chẳng đi đến đâu
nên không kiện cáo làm gì. Việc nhỏ của tôi đã vậy thì với những
vụ oan sai lớn, chắc Vũ còn chu đáo hơn thế, với tư cách của
người biết luật. Hà Vũ còn là cố vấn pháp luật cho trang mạng
Bauxite để bảo vệ cho những trí thức nặng lòng vì nước có được
một trang báo riêng để lên tiếng nói can gián, mong tránh cho
Nhà nước khỏi những sai lầm, trong những người yêu quý trang
mạng Bauxite ấy có tôi.
Còn một
điều này có lẽ chính Hà Vũ cũng không biết. Khi bà Đặng thị Kim
Hoàn (vợ ông Ngô Xuân Huy mà Vũ gọi bằng chú) lên tiếng bênh vực
Vũ trên trang Bauxite, bà vợ tôi, Đặng thị Thanh Biên, lấy trong
hộp nữ trang ra một tấm ảnh đã rất cũ (chụp ảnh vợ tôi đứng cùng
ba bà nữa) hỏi tôi: Đố ông biết trong đây ai là mẹ bà Kim Hoàn
?.
Tôi còn
đang lúng túng thì nhà tôi chỉ vào bà cụ đứng cuối cùng bên phải
và hờn giận : “Con rể mà như ông thật đoảng, trong nhà mà ông
không biết ai với ai. Đây, cụ sinh ra bà Hoàn, cùng với cụ sinh
ra em là hai chị em ruột. Cụ sinh ra em là con thứ tư, cụ sinh
ra bà Hoàn là con thứ năm, nên bà Hoàn tuy hơn tuổi nhưng lại
là vai em. Thằng cháu Đặng Tuấn Nghĩa nhà mình hồi học đại học
còn gửi mấy năm để nhờ cô Hoàn dạy dỗ đấy!”. Tóm lại, trong
quan hệ họ hàng nội ngoại, với Vũ tôi là chú hoặc cậu. Nay Vũ bị
nạn, tôi muốn gửi một Câu đối Tết cũng một phần để sửa cái lỗi
“đoảng” ấy.
Ấy, mọi
quan hệ lòng vòng thì có như vậy. Nhưng đâu có thể vì chút tình
riêng mà dám tặng cho nhau hai chữ “ANH HÙNG” ? (cho dẫu Anh
hùng ở đây còn đứng khiêm nhường sau hai chữ “khả dĩ”
可
以).
Về khí chất
Anh hùng của Cù Huy Hà Vũ tôi khỏi cần kể ra dài dòng , khi
những nội dung ấy đã được rất nhiều người đề cập một cách rốt
ráo, thuyết phục (xem bài tóm tắt
Diễn biến vụ án CHHV- blog Vụ án Cù Huy Hà Vũ ). Chưa một vụ
án nào, chỉ trong 4 tháng đã khiến những người trong nước và
khắp thế giới viết bài bênh vực nhiều đến thế, không ngày nào
không xuất hiện bài trên các trang mạng, chỉ riêng điều ấy thôi
đã cho thấy vị trí của vụ án này. Gần đây nhất thì hai bài phỏng
vấn tứơng
Nguyễn Trọng Vĩnh và luật sư
Trần Đình Triển cũng đủ làm tiêu biểu.
Tôi chỉ
dành những dòng viết này để bàn thêm về mấy điều cần nói.
- Người ta
có thể kể ra nhiều nhược điểm, thậm chí khuyết điểm của Hà Vũ,
một người nhiều cá tính và đầy xung lực, kể cả tham vọng. Nhưng
chẳng có lý gì để quy những sự việc ấy thành tội. Và nếu đặt
những việc ấy bên cạnh những vấn nạn lớn trong xã hội mà Hà Vũ
đã dũng cảm phơi bày bằng giấy trắng mực đen dưới nhãn quan luật
pháp thì tất cả những khuyết nhược điểm kia trở thành mờ nhạt,
dễ dàng thể tất, không đáng nhắc đến nữa.
Cần người
khiêm tốn ư, chín chắn ư, đạo mạo ư, gương mẫu ư? Tốt thôi,
nhưng thôn xóm nào, khu phố nào chẳng có, ít ra cũng có dăm bảy
người. Nhưng tìm được một người đáp ứng những nhu cầu xã hội như
vừa nói trên để tấn công vào những oan trái tày đình, những lô
cốt trì trệ sừng sững trong đời sống thực tiễn (chứ không phải
trên lý thuyết) thì chỉ Hà Vũ mới là “phát đại bác” đầu tiên, và
chính đó là lý do khiến anh chịu nạn. mặc dù cả cha đẻ lẫn cha
nuôi của anh đều là những danh nhân thuộc “thế hệ vàng”, góp
phần khai sinh ra chế độ.
Dù bằng
cách chiết tự chữ ANH, chữ HÙNG với ngữ nghĩa trong từ điển, hay
lấy câu
“ Tự
tri giả ANH, tự thắng giả HÙNG” mà xét, hay căn cứ vào hành
động dũng cảm
cứu nạn
phò nguy , dám nói bật ra những ẩn ức dồn nén trong xã hội hàng
mấy chục năm trong một khí quyển vô cảm, im lìm, lộng hành,
khiếp nhược…thì chữ ANH HÙNG không dùng cho những người như Hà
Vũ thì dùng cho ai khác? “Đẹp lắm chứ, anh hùng lắm chứ”
câu hát này bây giờ nên hát cho những ai đây? Nếu bây giờ “ra
ngõ” còn gặp được anh hùng thì nhà sử học Dương Trung Quốc cớ gì
phải thồt lên câu “thế hệ bây giờ hoàn toàn mất gốc” đầy
đau sót? Dù còn điều này điều khác cần phải phê phán hoặc cần
rút kinh nghiệm về cách làm của Cù Huy Hà Vũ , tôi vẫn mong mọi
người hãy giữ gìn người Luật sư không dễ thay thế này, cũng như
giữ gìn những Luật sư, những nhà báo tiền phong khác đang dần
dần xuất hiện.
Chủ tịch Hồ
Chí Minh nói: “Nếu chính phủ làm điều hại dân thì dân có
thể đuổi chính phủ” . HồChí Minh còn cho dân cái quyền “đuổi”
kia mà (và trước khi thành quyết định tập thể thì tất nhiên phải
có một người nào đó đứng ra đề nghị đuổi) , chứ mới chỉ “chống”
bằng lời nói như trong cáo trạng của Hà Vũ thì còn nhẹ quá, nếu
Toà án cứ kết tội thì khác gì kết tội lời dạy của Hồ Chí Minh?
Mà Cù Huy Hà Vũ đâu đã dám chống cả Chính phủ, chỉ khởi tố (nghĩa
là còn phải qua Toà án) một vài viên chức chính phủ thôi. Tóm
lại Hà Vũ mới chỉ thực hiện một phần nhỏ lời dạy của Bác. Chỉ
khác là Bác Hồ mới nói chủ trương chứ chưa có biện pháp, chưa có
cơ chế để thực hiện, nay Hà Vũ thử dùng luật pháp để đưa lời dạy
của Bác vào đời sống thôi. Nếu trong đợt học tập gương Bác mà
trao giải thưởng cho Hà Vũ thì không phải là không có lý.
Tướng
Nguyễn Trọng Vĩnh nói: “Những băn khoăn, những ưu tư của
Vũ cũng là những băn khoăn và ưu tư của mọi người. Mọi người đều
nghĩ, còn Vũ thì đã nói ra được những điều đó. Vũ không nói, thì
người khác cũng nói. Vì đó là những điều hiện thời mọi người lo
lắng cho đất nước”. Cầm tù một người nói lên tiếng nói chung
của đất nước thì khác nào cầm tù chính đất nước, một lô-gich
thật đơn giản.
Luật sư
Trần Đình Triển nói: “Tôi cho rằng lịch sử rồi sẽ xét để
khẳng định rằng anh Vũ đúng, quan điểm của tôi đúng”. Trong
tương lai chân lý sẽ thuộc về những người như Cù Huy Hà Vũ, thì
giam giữ anh chính là giam giữ tương lai.
Phiên xử
ngày 24 tháng 3 này sẽ ra sao đây? Luật sư Triển thì dự đoán : “với
thực tại như xã hội hiện nay, tôi dự đoán người ta sẽ xử CHHV
với mức án 4 – 6 năm tù” vì dù tranh biện ra sao mặc lòng,
bản án đã có sẵn. Tôi hoàn toàn chia sẻ cái nhìn sắc lạnh đầy
tính duy lý và am hiểu tận gốc luật pháp hiện nay của một luật
sư. Có lẽ sự đau sót của người Luật sư gần với sự thật nhất
chăng?
Cứ cho là
thế, song cổ nhân lại có câu có “tận nhân lực” mới “tri thiên
mệnh”. Mệnh trời còn đổi được huống chi lệnh vua, dù là 14 ông
vua (chữ của cựu chủ tịch Nguyễn Văn An). Rất nhiều blogger lại
dự đóan Cù Huy Hà Vũ sẽ về nhà đúng chiều 24 tháng 3 (có thể với
cái án treo 36 tháng, rất đúng luật, và nhà nước được tiếng đổi
mới, khoan dung).
Tôi cũng
duy lý như LS Triển, không bao giờ nhẹ dạ cả tin có thể lay động
những con người chính trị bằng công lý hay lẽ phải, hay tình
người. Nhưng yếu tố lay động được những con người ấy là sự cân
nhắc LỢI-HẠI, là suy tính thiệt-hơn. Chống lại ý dân thì
rồi lợi hại ra sao, tất người ta phải tính.
Bất
kỳ tình huống nào xảy ra, tôi cũng mong và tin chắc Cù Huy Hà Vũ
sẽ vượt qua thử thách một cách vững vàng, chiến thắng bệnh tật (bệnh
tim), tự nghiêm khắc rút những bài học, tự nâng cao thêm phẩm
chất trí thức chiến sĩ của mình, xứng với dòng dõi của một thế
hệ vàng ngày trước và không phụ lòng những người yêu nước trung
kiên, nhân hậu từ khắp nơi đang ủng hộ anh hết lòng.
Chúc cho
cặp Luật sư Hà Vũ- Dương Hà trọn đời hạnh phúc.
Đà Lạt ngày 13-3-2011
HSP
