Mai Thái Lĩnh trả lời phỏng
vấn của đài RFA, chương
trình 9:00 tối ngày
29-05-2008
(Phóng viên Gia Minh thực
hiện)
Hôm nay, cuộc đối thoại
thường niên Việt - Mỹ về
nhân quyền khai diễn tại Hà
Nội. Trước đó 20 ngày, Tổng
lãnh sự Hoa Kỳ tại Sài gòn
đã tới gặp nhóm trí thức tại
Đà Lạt để ghi nhận những
quan tâm cùng những đề nghị
của nhóm này về tình hình
Việt Nam. Nhà nghiên cứu Mai
Thái Lĩnh là một trong những
người có mặt tại cuộc gặp
Tổng lãnh sự Kenneth J.
Fairfax cho biết một số
thông tin liên quan cũng như
những đề nghị trước tình
hình đất nước. (Gia Minh ghi
nhận)
Ông Mai Thái Lĩnh :
Về cuộc viếng thăm này thì
thật ra cũng là hơi bất ngờ
đối với anh em chúng tôi.
Theo như ông Fairfax nói lại
là do ông biết được chúng
tôi là những người có bài
viết trên Internet về những
vấn đề có liên quan đến tình
hình Việt Nam cho nên nhân
chuyện đi thăm Đà Lạt, ông
có ghé thăm anh em chúng tôi.
Gia Minh :
Hẳn nhiên là khi đến thăm
thì ngoài chuyện hỏi thăm
sức khỏe, thì những điều
quan trọng nhất mà ông (ấy)
trao đổi là điều gì, thưa
ông?
Ông Mai Thái Lĩnh :
Điều thứ nhất là ông (ấy)
cũng muốn biết qua về tình
hình hiện nay của anh em
chúng tôi cũng như những ý
kiến của chúng tôi về hiện
tình của đất nước. Những đề
tài mà anh em chúng tôi bàn
là xung quanh những vấn đề
như : thứ nhất là tự
do tư tưởng, tự do ngôn luận,
tự do báo chí, thứ hai
là làm sao đế mọi người dân
Việt Nam có thể bảo vệ được
quyền lợi của mình, thực
hiện được các quyền của
người dân. Chúng tôi là
những người cầm bút. Từ lâu
- khoảng từ cuối thập niên
1980, chúng tôi đã phát biểu
nhiều về vấn đề tư tưởng.
Cho nên đề tài (tập trung)
xung quanh những vấn đề đó
là chính.
Gia Minh :
Phía bên ông Kenneth Fairfax
– Tổng lãnh sự Mỹ, thì ông
ấy có đề nghị những hỗ trợ
gì để quý ông có thể phát
triển được những điều quý
ông đã đưa ra lâu nay?
Ông Mai Thái Lĩnh :
Hiện nay thì vẫn chưa có ý
kiến gì cụ thể. Chúng tôi có
nêu nhận xét là : so với
trước, hiện nay chúng tôi có
thể trình bày được ý kiến
của mình, chứ không gặp khó
khăn lắm như trước. Nhưng
tình hình ở Việt Nam thì
thực tế cho đến nay, số
người sử dụng Internet cũng
không có bao nhiêu. Còn về
phương diện báo chí công
khai và các điều kiện để
người dân phát biểu ý kiến
của mình thì cũng còn hạn
chế. Điều chúng tôi mong
muốn là làm sao để mọi người
dân Việt Nam có thể phát
biểu ý kiến của mình, báo
chí được tự do hơn chứ không
bị ràng buộc bởi những điều
kiện như hiện nay.
Gia Minh :
Được biết rằng sắp có cuộc
đối thoại về nhân quyền giữa
Hoa Kỳ và Việt Nam, thì điều
mong muốn của bản thân ông -
cũng như của những người
cùng chí hướng (với) ông là
như thế nào, thưa ông?
Ông Mai Thái Lĩnh :
Trong tất cả những bài viết
của chúng tôi đều thể hiện
quan điểm rằng (trong) cuộc
đấu tranh của những người
Việt Nam nói chung - cũng
như của giới trí thức có
quan tâm đến những vấn đề
của đất nước nhằm để làm sao
mọi người dân đều có được
quyền làm chủ, thì cuộc đấu
tranh đó là do nhân dân
trong nước, do tất cả những
người trí thức có quan tâm
đến vấn đề, cho nên nỗ
lực chủ quan của trong nước
là chính. Còn đối với
sự hỗ trợ của bên ngoài,
của chính phủ các nước hoặc
của người Việt ở hải ngoại
thì chúng tôi cũng rất
hoan nghênh. Thực ra, về
cuộc đối thoại về nhân quyền
chúng tôi cũng chưa rõ là có
tác dụng đến mức nào. Nhưng
điều mong muốn của chúng tôi
là làm thế nào… thật ra ở
Việt Nam, cái thường được
gọi là xã hội dân sự - tức
là những tổ chức không phải
của Nhà nước, do chính người
dân lập nên để bảo vệ quyền
lợi của mình hoặc để nói lên
tiếng nói của mình, thì hiện
nay ở Việt nam không phát
triển bao nhiêu hết.
Điều chúng tôi mong muốn là
:
Thứ nhất, làm sao
thật sự có tự do tư tưởng,
tự do ngôn luận, tự do báo
chí. Và thứ hai là
làm sao để tất cả các đoàn
thể, các tổ chức của nhân
dân,… người dân họ có những
nhu cầu sinh hoạt bình
thường hoặc họ (thấy cần)
phải họp nhau lại, hình
thành tổ chức để bảo vệ
quyền lợi của mình, thì tôi
nghĩ rằng những cái đó trong
thời gian sắp tới phải được
phát triển. Bởi vì đất nước
đã chấm dứt chiến tranh từ
lâu, đã vài chục năm rồi,
nhưng những sinh hoạt đó của
người Việt Nam cũng không
được bình thường. Ngay cả
những tổ chức như Hướng đạo…
trước 1975, ở Việt Nam là
một tổ chức rất lớn, nhưng
theo như tôi biết thì hiện
nay cũng không được chính
thức hoạt động. Mà tổ chức
Hướng đạo là một tổ chức
hoạt động phi chính trị,
nhằm mục đích giáo dục thanh
niên, vậy mà cho đến nay
theo tôi được biết là cũng
chưa được chính thức hoạt
động … Có cho phép hoạt động
nhưng không công khai,
không chính thức, và
cũng bị kiểm soát rất
nhiều. Mà trong hoàn
cảnh của đất nước đang cần
sự phát triển thì chúng tôi
nghĩ các đoàn thể của nhân
dân, những tổ chức như là
công đoàn - tức là tổ chức
do người công nhân lập ra để
bảo vệ quyền lợi của họ, thì
chúng tôi nghĩ rằng đã đến
lúc phải cho phép những điều
đó.
Từ trái qua phải : Tiêu Dao
Bảo Cự, Bùi Minh Quốc, Tướng
Trần Độ, Hà Sĩ Phu,
Trần Minh Thảo, Mai Thái
Lĩnh. Ảnh kỷ niệm chụp tại
Đà Lạt vào năm 1995.
Gia Minh :
Quý ông đã từng viết, đã
từng trình bày, nhưng mà có
được nghe ngóng đến đâu
không ạ?
Ông Mai Thái Lĩnh :
Hiện nay chúng tôi thấy tình
hình cũng chưa thay đổi được
nhiều lắm. Ví dụ như báo chí.
Hiện nay báo chí vẫn còn gặp
rất nhiều khó khăn, ngay
trong việc tham gia chống
tham nhũng hoặc tham gia
phát biểu về các vấn đề của
đất nước. Thì tôi thấy vài
trăm tờ báo cũng …thật ra
cũng là báo của Nhà nước,
của đoàn thể này, đoàn thể
kia thì cũng là của Nhà nước,
chưa có báo chí tư nhân. Và
như vậy thì người dân cũng
chỉ (nhận) được những thông
tin hạn hẹp.
Ở Việt Nam chưa có chế độ
kiểm duyệt báo chí, nhưng
thật ra hầu hết các tờ báo
đều phải tự kiểm duyệt. Vì
nhân sự trong đó cũng đều do
bên Đảng và Nhà nước bố trí
vào, cho nên họ không bao
giờ dám đi ra ngoài quỹ đạo,
tự họ họ kiểm duyệt hết. Tôi
thấy tình hình như vậy cũng
không được tốt lắm, nhất là
trong lúc chính Đảng và Nhà
nước cũng chủ trương chống
tham nhũng. Tôi thấy công
cuộc đấu tranh chống tham
nhũng không có hiệu quả gì;
một phần là do báo chí chưa
được tự do, một phần khác là
do các cơ quan có liên quan
chưa làm được tốt.
Gia Minh :
Cám ơn ông.
Nhóm Thân hữu Đà Lạt biên
tập, dựa theo băng ghi âm
của đài RFA.
