RFA phỏng vấn Tiến Sĩ Hà Sĩ Phu
Phóng viên Việt hùng RFA phỏng
vấn Hà Sĩ Phu về bài góp ý kiến về Lý luận của Thủ tướng VVK
Phần 1
Hà
Sĩ Phu :Không đọc được la-bàn hay la-bàn rởm?
RFA 2005/10/07
06:30
Giới
Thiệu:
Thưa quý
thính giả, nhận định về bản góp ý của cựu Thủ tướng Võ Văn Kiệt với Tổng
kết lý luận và thực tiễn 20 năm đổi mới, tiến sĩ Hà Sĩ Phu, nhà dân chủ
hàng đầu của Việt Nam đưa ra luận đề "Tay cầm chắc kim chỉ nam sao vẫn
lo chệch hướng".
Từ Đà Lạt
ông lên tiếng trong cuộc trao đổi với Việt Hùng.
Tiến sĩ Hà
Sĩ Phu cũng là nạn nhân trong vụ tiết lộ bí mật nhà nước vào năm 1995
khi công an khám người ông Hà Sĩ Phu có lá thư của ông Võ Văn Kiệt gởi
Bộ chính trị yêu cầu đổi mới.
Mời quý vị
theo dõi cuộc trao đổi sau đây:
Việt
Hùng:
Thưa tiến sĩ Hà Sĩ Phu, Tổng kết lý luận và thực tiễn 20 năm đổi mới
trong bài góp ý của ông Võ Văn Kiệt có phải là tạo ra một không khí mới
trong sinh hoạt của những người từng nắm giữ trọng trách của Việt Nam
hay không ạ?
TS Hà Sĩ
Phu:
Bản góp ý kiến về công tác lý luận cũng như tổng kết 20 năm đổi mới của
nguyên Thủ tướng Võ Văn Kiệt dày tới 27 trang. Nhưng tôi thấy nó dồn
trọng lượng vào 11 trang đầu thôi. Bởi vì 11 trang này nó vẽ ra bức
tranh về sự phá sản toàn diện của nền lý luận và tuyên truyền của ĐCSVN.
Và nó đặt một dấu hỏi khổng lồ không thể chối cãi vào giữa chiếc kim chỉ
nam dẫn đường mơ hồ của chế độ.
Còn những
phần khác thì tôi nghĩ rằng nó thuộc về các lãnh vực kinh tế, ngoại
giao, sử dụng cán bộ… vân vân, tức là những đề xuất có tính chất cụ thể,
hầu hết là mang tính chất “kỷ thuật”, tính chất chuyên môn. Tôi cho rằng
nó không có tầm lớn bằng 11 trang đầu.
Thí dụ ngay
trong phần đầu thì tác giả đã kể ra những điều bất ổn cần xem xét lại về
nội hàm của tất cả các khái niệm cơ bản. Thí dụ như vấn đề kim chỉ nam,
chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đảng là đội tiền phong của
giai cấp công nhân, công thức đảng lãnh đạo-nhà nước quản lý-nhân dân
làm chủ, khái niệm chệch hướng, khái niệm diễn biến hòa bình, khái niệm
kinh tế quốc doanh chủ đạo, nguyên tắc tập trung dân chủ, khái niệm phẩm
chất đảng viên v.v...
Tức là tác
giả xét lại nội hàm của tất cả những gì gọi là cơ bản nhất của bộ máy lý
luận và tuyên truyền về chính trị tư tưởng từ trước đến nay.
Thứ hai là
tiếp theo trong phần hai ông phê phán những sai lầm về phương pháp tư
duy. Nối hai phần đó lại thì ta thấy rằng một nền lý luận mà lại sai
cả những khái niệm cơ bản lẫn phương pháp tư duy thì nền lý luận đó sụp
đỗ 100% còn cứu vớt gì được nữa. Không có gì để nói nữa.
Cho nên tôi
thấy sự phê phán này thì thực ra về luận điểm thì không có luận điểm gì
mới. Nhưng việc phê phán này lại do chính một người lãnh đạo cao cấp của
đảng CS nói ra, mà nói ra một cách mạnh mẽ, toàn diện và sâu sắc như thế
thì tôi thấy nét ấy là mới.
Việt
Hùng:
Nhưng trong bài
của ông Kiệt thì có đề cập đến cụm từ "khái niệm chủ nghĩa Mác Lênin và
tư tưởng Hồ Chí Minh" là kim chỉ nam. Thế nhưng đã có kim chỉ nam mà vẫn
chệch hướng, đã biết mà vẫn trật à?
TS Hà Sĩ
Phu:
Tôi thấy đây là một cách đặt vấn đề của ông Kiệt rất thú vị đấy. Tôi đặc
biệt chú ý đến khái niệm về kim chỉ nam và vấn đề chệch hướng. Tôi cho
là một anh mà trong tay lúc nào cũng lăm lăm một cái kim chỉ nam. tức là
một cái la bàn chỉ hướng, thế mà đi vẫn trệch hướng. Thế thì chỉ có hai
trường hợp thôi.
Một là anh
đó mù lòa, không đọc được những gì trên la bàn,tức là không hiểu đúng
nội hàm, không đọc được mã số. Đấy là nguyên nhân thứ nhất.
Mà nếu không
phải như thế thì tức là chiếc la bàn này là một la bàn rởm.
Nhưng tôi
nghĩ rằng khi ông Võ Văn Kiệt vẫn còn đóng vai một tín đồ thờ chiếc la
bàn thì đương nhiên ông không thể dám nói đến chuyện đây là la bàn rởm
được.
Thế thì chỉ
còn mỗi một nguyên nhân là không đọc được la bàn, tức là do trình độ
kém, không đọc được các mã số. tức là quy về nguyên nhân thứ nhất đó.
Nhưng nguyên nhân này tôi thấy nó lại không thuyết phục. Bởi vì nếu anh
nói là không đọc được đúng nội hàm của cái kim chỉ nam đó thì người ta
sẽ hỏi la bàn gì, cẩm nang gì mà khó đọc và khó hiểu thế? Hàng trăm
triệu người đọc, đọc suốt một thế kỷ mà lại đọc không ra nội hàm của nó?
Cho nên cách
lý giải mà có lẽ rất nghiêm túc và xây dựng mà ông Kiệt đưa ra tự thân
nó lại mang tính chất rất “tiếu lâm”. Vì tiếu lâm thế cho nên chính nó
đã ngầm chỉ ra đáp số thật, lời giải thật của bài toán.
Tôi nghĩ có
lẽ ông Kiệt cũng biết như thế.
Việt
Hùng:
Chủ nghĩa Mác Lê cũng đã được minh chứng ở tại Đông Âu mà ông vừa mới
nói rằng ông Võ Văn Kiệt cũng biết rõ điều đó. Câu hỏi mà dư luận quan
tâm là các nhà lãnh đạo có biết điều nay hay không? Hay là phải chờ đến
lúc nghỉ hưu thì dư luận mới được biết là lãnh đạo đã từng biết?
TS Hà Sĩ
Phu:
Tôi nghĩ một la bàn quái gở thế này thì thế giới đã biết rõ từ lâu rồi.
Thế nhưng người ta rất lạ là cứ cầm la bàn trên tay mà cứ luôn luôn sợ
chệch hướng, hay là thấy đi chệch hướng, thế thì vứt quách nó đi để đi
lại tự do như mọi người trên trái đất này thì có phải là sướng cái thân
không?
Nhưng điều
bí ẩn ở chỗ là tại sao người cầm la bàn lại vẫn tiếc không chịu vứt nó
đi. Mặc dù vừa đi mà vừa lẩm bẩm phân bua là "chệch hướng mất rồi". Thế
thì cái bí ẩn là ở chỗ thế này: Vì đây là một cái la bàn rởm, nhưng lại
cũng không rởm. Bởi vì chính nó đã chỉ đường cho người sử dụng nó biết
cách tìm đến cái kho báu tinh vi mà chỉ anh ta mới chiếm lĩnh được. Đưa
anh ta trở thành “tỷ tỷ phú” về quyền, về tiền chính là nhờ vào la bàn
phù thủy đó. Còn đoàn người đi theo thì chẳng được gì.
Điều bí ẩn
của chiếc la bàn chính là ở chỗ đó. Tức là chệch hướng về mặt này nhưng
nó lại đúng hướng về mặt khác. Chệch hướng với người này nhưng lại trúng
với người khác. Bởi vì cái la bàn đó cả dân tộc này có được tham gia vào
việc chế tạo nó và kiểm tra chất lượng cái la bàn ấy đâu?
Thí dụ như
nếu đi đúng theo kim chỉ nam Mác Lê chẳng hạn, thì đúng với người độc
quyền lãnh đạo mà sẽ là chệch đối với dân tộc, và chệch đối với loài
người.
Việt
Hùng:
Trong bài góp ý
thì khi bàn đến chủ nghĩa Mác Lê thì ông Kiệt cho rằng là các nhà lãnh
đạo Việt Nam đã áp dụng sai chủ nghĩa Mác. Thế nhưng câu hỏi dư luận
người ta đặt ra là sai từ bao giờ? Mà nếu như các nhà lãnh đạo áp dụng
sai thời ông Kiệt làm thủ tướng thì có còn sai hay không? Mà sao lúc ấy
thì không có điều chỉnh lại cho nó đúng hướng, nay thì ông Kiệt mới lên
tiếng?
TS Hà Sĩ
Phu:
Tôi thấy cần phải nói rõ cụm từ, cần phải phân biệt, là Mác sai với lại
làm sai Mác.
Chủ nghĩa
Mác khởi thủy, tức là Mác ở giai đoạn đầu, ngay từ đó cũng đã có những
cái sai căn bản. Như quan niệm về đấu tranh giai cấp, về chuyên chính vô
sản, về tư hữu và bóc lột, về nhà nước tự tiêu vong. Nhưng lúc giai đoạn
Mác bắt đầu thì bên cạnh những sai lầm vẫn còn giữ được một số nét dân
chủ và nhân bản.
Nhưng nó
chuyển biến dần sang đến Mác ở giai đoạn sau, rồi sang đến Lênin, rồi
đến Stalin trở đi thì ngày càng mất những điểm tốt đó đi. Thay vào đó là
các diễn biến ngày càng thụt lùi về dân chủ.
Ở Việt Nam
chúng ta ở giai đoạn còn kháng chiến chống Pháp, đấy là một giai đoạn
riêng, giai đoạn đó thì tính chất cộng sản chưa được áp dụng rõ rệt gì
cả. Nhưng giai đoạn từ 54 trở đi, nhất là giai đoạn từ 75 trở đi thì
người ta thấy một cái quy luật là càng nắm được chính quyền thì lại càng
thụt lùi về dân chủ. Bởi vì nó càng bộc lộ tính tả khuynh như ông Kiệt
phê phán.
Bây giờ tôi
mới nói về chuyện ông Kiệt. Tôi thấy ông Kiệt là một người cộng sản thì
đương nhiên là phải quay theo guồng máy, tôi thấy chính cụ Hồ cũng còn
phải quay theo thì trách gì ông Kiệt là không thể độc lập trước guồng
máy đó được. Nhưng tôi nghĩ ông Kiệt là người đã thể hiện quan điểm
riêng, có nhiều tiến bộ khá sớm. Tôi thấy ông là người có công trước
tiên trong việc phát triển nền kinh tế thị trường.
Ngay năm
1995 ông có viết một bức thư gởi Bộ chính trị để tham gia vào các đường
lối lãnh đạo.Năm 1995 quý vị còn nhớ đó. Đối chiếu bài đó với bài góp ý
kiến năm nay, năm 2005 mà chúng ta đang nói ở đây thì tôi nghĩ rằng hai
cái đó nó rất nhất quán. Tôi nhớ là năm ấy nhà cầm quyền lấy cớ là khám
thấy bản sao bức thư đó của ông Kiệt ở trong túi xách của tôi để tạo ra
vụ án gọi là vụ án lộ bí mật nhà nước. Nhưng thực chất là để trừng trị
cả hai người. Thứ nhất là trừng trị bài Chia tay ý thức hệ của tôi và
cũng để trừng trị bức thư rất tiến bộ của ông Võ Văn Kiệt năm ấy.
Tôi nghĩ
rằng từ rất sớm ông Kiệt cũng đã có ý muốn đổi mới. Thế mà sau đó ông
vẫn còn phải tự tay ký nghị định 31/CP và sau đó là nghị định 96/CP rất
tệ hại. Thì ta thấy rằng sự chuyển mình trong hệ thống cộng sản không
đơn giản chút nào.
Thế còn bây
giờ anh hỏi tôi tại sao bây giờ ông Kiệt mới dám nói mạnh thì tôi lưu ý
rằng ngay đến cả ông Krushchev, ông Gorbachev, ông Yeltsin thì trước khi
nắm được quyền lực thì họ cũng phải nói theo guồng máy chứ có hơn gì.
Tuy nhiên chỉ có điều tôi nghĩ rằng đối với người cộng sản thì người
cộng sản mà biết chuyển sang dân chủ lúc nào thì ta quý lúc ấy, miễn dân
chủ đó là dân chủ thật. Muộn còn hơn không.
Việt
Hùng:
Vừa rồi là lời tiến sĩ Hà Sĩ Phu từ Đà Lạt, trong buổi phát thanh tới,
tiến sĩ Hà Sĩ Phu sẽ đưa ra lời bàn về căn bệnh tả khuynh không chỉ là
sai lầm của người lãnh đạo mà là bản chất của chủ nghĩa. Cũng như những
lời bàn về lý luận thực tiễn hiện nay. Đâu là con đường ra của Việt Nam
trên con đường hội nhập,mờI qúy vị nhớ đón nghe.
Phần 2
Hà Sĩ
Phu :Tả khuynh là bản chất của chủ nghĩa !
INTRO: Lên tiếng khi đưa ra lời nhận xét về bài góp ý của
ông Võ Văn Kiệt gửi Bộ Chính Trị liên quan đến lý luận thực tiễn 20 năm
đổi mới của Việt Nam, Tiến sĩ Hà Sĩ Phu từ Ðà Lạt đưa ra lời nhận định
khi cho rằng: " về những quyết sách lớn có liên quan đến sự tồn vong
của chủ nghĩa cộng sản thì tất nhiên ông Kiệt còn phải tránh, thế nhưng
còn nhiều việc khác đáng lẽ ông Kiệt cần bày tỏ lập trường và giải pháp
dứt khoát hơn thì ông Kiệt lại chưa bộc lộ được trong bài viết này".
Mời quí thính giả tiếp tục theo dõi phần hai cuộc nói chuyện
mà Tiến sĩ Hà Sĩ Phu dành cho Việt Hùng của Ðài Á Châu Tự Do
Việt Hùng: Tiếp tục câu chuyện liên quan đến góp ý của ông Võ
Văn Kiệt, trong bài ông Kiệt có phê phán tư tưởng tả khuynh, một xu
hướng chính từ trước đến nay của nền chính trị Việt Nam, Tiến sĩ nhìn
vấn đề ra sao ?
Tiến sĩ Hà Sĩ Phu: Trong phần hai của bài viết, ông Võ Văn Kiệt đã
tập trung phê phán xu hướng "Tả khuynh" và ông nói rằng, "Tư tưởng
tả khuynh chống lại thực tế khách quan, chống lại trí tuệ, cho nên là
gây ra đủ mọi tổn thất"
Trong một phong trào mà có tả khuynh hữu khuynh thì không phải chuyện lạ.
Tả khuynh đem lại những tổn thất cũng không có gì lạ. Nhưng chuyện lạ ở
đây là sự Tả khuynh này rất ngược đời…
Người ta thấy rất lạ là: bám lấy sách vở giáo điều đến mức bảo thủ trì trệ
mà thành ra Tả khuynh, thì chỉ có nghĩa là chính những giáo điều ấy bản
chất nó là Tả khuynh, càng bám nó thì càng Tả khuynh, chứ còn gì khác?
Vậy Tả khuynh ở đây không phải là khuyết điểm do những cán bộ làm sai , do
không hiểu nội hàm của chủ nghĩa, mà chính Tả khuynh nằm trong nội hàm
của chủ nghĩa. Nói sai lầm Tả khuynh là do không hiểu đúng nội hàm của
chủ nghĩa là nói ngược, là còn bao che cho chủ nghĩa.
Việt Hùng: Nhưng mà cứ nói, tả khuynh, hữu
khuynh rồi lại tả khuynh ..... nhiều khi dư luận cứ phải nghe đi nghe
lại nhiều lần và thậm chí chẳng hiểu ai là tả khuynh ai là hữu khuynh
..... vì điều này chỉ có đảng mới biết, nhân dân thì đâu có quyền biết ?
Tiến sĩ Hà Sĩ Phu: Vâng, đúng như ông Kiệt đã mô tả, tả
khuynh của chủ nghĩa đã tạo ra một cái "trường” tả khuynh bao phủ toàn
xã hội. Giống như từ trường, điện trường, trường Tả khuynh vô hình nhưng
có tính định hướng rất mạnh: cứ cái gì cùng chiều Tả khuynh với nó là
nó nống lên, nó khuyếch đại, nó hút lên trên.
Cái gì chống lại Tả khuynh, tức là thuận với trí tuệ và thực tiễn như ông
Kiệt nói, là bị nó đẩy ra hoặc triệt tiêu . Trong "trường tả khuynh" ấy
từng giây từng phút diễn ra sự chọn lọc và đào thải theo hướng phản
tiến hóa, và cứ thế suốt 60 năm rồi, hỏi sự tử tế, trung thực, nhân ái
còn sống sót được bao nhiêu?
Tình trạng có “quyền uy” đen lại chi phối “quyền lực” của đảng và nhà nước
thì tôi nghĩ cái mối liên hệ của cái uy quyền đen như thế chính là kết
quả của một sự độc quyền và tả khuynh lâu dài. Cho nên không lấy làm lạ
là Tả khuynh gây tác hại thế mà không bị kỷ luật gì, trái lại chống Tả
khuynh thì bị quy kết ngay là xét lại, là phản động. Lấy cái phản động
làm chuẩn để đo người tử tế thì người tử tế lại thành phản động chứ có
gì lạ.
Việt Hùng: Có vẻ ông hơi bi quan, phải chăng là
bằng sự trải nghiệm của bản thân mà ông có những suy nghĩ thế hay sao?
vậy tư tưởng dân chủ có còn nhiều ở Việt Nam ?
Tiến sĩ Hà Sĩ Phu: Vâng, nhưng mà thôi cũng không
phải bi quan đâu ông ạ. Vì thế này, tự nhiên rất là công bằng, nó lại
có qui luật cân bằng, tức là bên cạnh chủ nghĩa Mác-Lê tả khuynh thì lập
tức xuất hiện ngay đối lập, tức là dòng hữu khuynh, chống lại dòng tả
khuynh của Mác-Lê. Thế cho nên là khi mà người ta muốn áp đặt một chủ
nghĩa Tả phi lý ấy thì lại xuất hiện ngay một cánh Hữu để "Xét Lại" chủ
nghĩa đó, mà người tiêu biểu là Eduard Bernstein coi như cha đẻ của Chủ
nghĩa Xét lại, của trường phái gọi là Xã Hội - Dân Chủ .
Ở những nước mà chủ nghĩa Cộng sản độc chiếm , không mọc ra được một đảng
đối lập như đảng Xã Hội Dân Chủ thì sẽ mọc ra những nhân vật “xét lại”,
và những người "xét lại" này cũng bị những người tả khuynh quy là hữu
khuynh.
Dòng “Xã hội-Dân chủ ” này ở các nước Cộng sản thì gọi là hữu khuynh,
nhưng ở các nước Tư bản lại chính là đảng năng động tiến bộ mang tính
chất tả khuynh. Tôi muốn lấy hình ảnh nói thiên nhiên sinh ra loài mèo
là để “đính chính” lại sự sinh ra loài chuột để cân bằng nhau, cũng như
xã hội đã sinh ra dòng Xã hội-Dân chủ là sự “đính chính” lại dòng Mác-Lê
tả khuynh, nên không lấy làm lạ là nhiều Đảng Cộng sản cầm quyền sợ Xã
hội-Dân chủ như chuột sợ mèo vậy. Độc tài cũng sợ Dân chủ , sợ kẻ “đính
chính” mình, thế cho nên Dân Chủ phải thắng thôi chứ không có gì phải bi
quan đâu anh Hùng ạ.
Việt Hùng: Dạ, vâng, nhưng mà trong bối cảnh thực
tiễn hiện nay của Việt nam, đâu là con đường ra cho Việt Nam? và với cái
nhìn của ông Việt nam có cần một tư tưởng để phát triển hay không?
Tiến sĩ Hà Sĩ Phu: Con đường ra, phải đáp ứng được
hai yêu cầu :
- Yêu cầu thứ nhất: phải mở đường đi tới một xã hội Dân chủ Đa
nguyên Pháp trị, tất nhiên là đa đảng, đấy là yêu cầu thứ nhất
- Thứ hai là phải có tính khả khi, nếu không khả thi thì dù tốt đẹp
mấy cũng có tác dụng gì cả. Thế mà khả thi trong thực tế của Việt Nam
hiện nay có nghĩa là bằng con đường tuyên truyền vận động có thể tạo
được sự đồng thuận đông đảo nhất, mọi tầng lớp, mọi nguồn gốc chính trị,
trong nước và ngoài nước, kể cả những người Cộng sản có mong muốn dân
chủ, tất cả để tạo sức mạnh tổng hợp để gây sức ép chính trị và kinh tế
, cải biến một cách hòa bình xã hội hiện nay thành xã hội Dân chủ-Đa
nguyên- Pháp trị.
Ðiều cốt lõi là phải làm sao kết hợp được xu thế văn minh toàn cầu với đặc
điểm dân tộc, không cần một chủ nghĩa nào, một hệ tư tưởng nào, bản chất
vấn đề là vậy.
Nhưng mà lại xuất phát từ một xã hội như ta, tức là từ một
xã hội đang nằm dưới một ý thức hệ độc tôn cố thủ hàng nửa thế kỷ nay
rồi. Từ cái thực tế đó, con đường đi ra thì ta phải mượn một con đường
nào đó, về hình thức và nguồn gốc gần gũi với ý thức hệ ấy, về thực tế
đang là một hình mẫu có uy tín trên thế giới, thế thì mới có tính dễ
thuyết phục.
Tôi thấy các nước trên thế giới như là Bắc Âu: Na-uy, Thụy điển, Phần lan
, Đan Mạch chẳng hạn , về chính thể thì liên quan đến dòng Dân chủ-Xã
hội, là một nhánh tách ra song song với dòng Cộng sản, nguồn gốc thì
cũng là liên quan đến Mác, thế nhưng mà liên quan về nguồn gốc thôi, chứ
còn bây giờ nó cũng chẳng còn gì gọi là Mác cả. Nhưng mà về thực tế thì
đang là hình mẫu cao nhất về chất lượng sống, thì tôi thấy nó đạt được 2
yêu cầu đó, thì nó sẽ có tính thuyết phục, thì ta có thể mượn nó để tạo
ra những chuyển biến quan trọng ban đầu. Ta chỉ mượn lối để đi ra thôi
chứ còn khi đã có một nền dân chủ tối thiểu rồi thì sau đó toàn dân tộc
mình sẽ tìm lấy mô hình thích hợp riêng của mình, chứ cũng không phải cứ
bám và dập khuôn theo họ.
Thế nhưng mà ở đây tôi thấy có điểm tế nhị như thế này, tôi xin nói rõ
thêm :
- Ðiểm thứ nhất như là Na-uy,
Thụy-điển, Phần-lan chẳng hạn, đảng Xã hội – Dân chủ đóng vai trò cực kỳ
quan trọng trong đời sống chính trị, thậm chí trở thành đảng cầm quyền,
nhưng vì họ cầm quyền thông qua con đường bầu cử dân chủ cho nên không
có sự áp đặt, loại trừ những xu hướng khác. Tuy là họ có cầm quyền nhưng
người dân vẫn có quyền tự do tư tưởng, tự do lập hội, tự do lập đảng.
Tôi nghĩ rằng những người không
cộng sản ở trong nước cũng như ở ngoài nước không có lý do gì để e sợ
rằng con đường này thực chất vẫn là con đường cũ của cộng sản hay đây là
một cách mở đường cho đảng? Không phải ! Theo con đường đó
là hoàn toàn có dân chủ, tự do thật sự.
Việt Hùng: Vâng, câu hỏi cuối cùng trước khi chấm
cuộc nói chuyện thưa Tiến sĩ Hà Sĩ Phu, một số ý kiến cho rằng, trong
bài góp ý ông Kiệt chỉ nêu ra những vấn đề, nhưng chưa đưa ra được hướng
giải quyết, ông nhận định ra sao ?
Tiến sĩ Hà Sĩ Phu: ... thì đấy là chỗ yếu của bài góp ý của ông
Kiệt so với một số bài góp ý của các trí thức và lão thành cách mạng
khác đã góp ý với Đại hội X. Về những quyết sách lớn liên quan đến sự
sống còn hay đào thải của chủ nghĩa Cộng sản thì tất nhiên ông Kiệt còn
phải tránh, nhưng còn nhiều việc khác đáng lẽ ông Kiệt có thể và cần bày
tỏ lập trường và giải pháp dứt khoát thì ông cũng chưa bộc lộ được trong
bài viết này.
Nếu xu
hướng của ông Kiệt là "Cộng sản-Dân chủ", tức là Cộng sản muốn dân chủ
hoá, thì tôi nghĩ cũng rất gần gũi với xu hướng “Xã hội-Dân chủ” mà tôi
đề cập ở trên.
Việt Hùng: Thay mặt quí thính giả xin cám ơn Tiến
sĩ ./.
LÝ LUẬN
VĂN HỌC
BÌNH LUẬN
PHỎNG VẤN
VỤ ÁN LIÊN QUAN
TIỂU SỬ |
